Banknot matbaası, 1958 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından kurulurken, bu matbaada basılan 100 lira, Banka’daki para tezgahındaki özel modüller arasında yer alıyor.
Banka, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılı kapsamında para standının kapılarını Anadolu Ajansı’na açtı.
Sergide Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde basılan banknotlar, padişah fermanları ve tahvillerden oluşan 6 binin üzerinde modül yer alıyor.
Osmanlı padişahları Mehmed Reşad ve Vahdeddin dönemlerine ait paraların da yer aldığı stantta, II. Abdülhamid döneminde inşa edilen demiryolları ile ilgili iç borçlanmayı düzenleyen üç padişah fermanı da tablo halinde sergileniyor.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde madeni paradan kağıt paraya ilk geçişten etkilenenlerin “Evrak-ı Nakdiye” desenleriyle dokunduğu halılar da burada sergileniyor.
Standdaki modüller arasında Cumhuriyet döneminde devreye alınan tüm emisyon kümelerinin örnekleri yer alıyor. Bu kapsamda ilk 5 Türk lirası banknot özel modüller arasında yer alırken, bu sette hem Atatürk hem de İnönü portrelerinin yer aldığı banknotlar dikkat çekiyor.
Bu emisyon kümesinde, İngiltere’de basılan ancak İkinci Dünya Savaşı’nda banknotları Türkiye’ye getiren geminin Pire Limanı’nda saldırıya uğrayıp batması üzerine denize atılan İnönü’nün fotoğrafının yer aldığı 50 kuruş ve 100 Türk lirası banknotlar yer alıyor. . Yine İngiltere’de basılan ancak Londra’daki hava saldırısında matbaası hasar gören 50 Türk lirası banknotlar da bu grupta yer alıyor.
Banknot matbaasında basılan ilk 100 lira
Banknot matbaası 1958 yılında banka tarafından kurulurken, bu matbaada basılan ilk 100 lira, standdaki ender modüllerden biri olarak dikkat çekiyor.
Ayrıca stantta, üretim ve baskı aşamasında orijinal banknot kağıdına takılan bazı güvenlik unsurlarının sergilendiği bir test vitrini de bulunuyor. Vitrin içerisinde “50.000”, “100.000” ve “500.000” liralık orijinal baskısız kağıt katmanlarının yanı sıra baskılı banknot katmanları, banknot kağıdı üretiminde kullanılan pamuk ve bazı malzemeler (emniyet teli, her biri) sergileniyor. ağartılmış haliyle üretim sırasında güvenlik unsuru olarak kağıda eklenen kağıtlar sergileniyor. Özel ışık altında kırmızı ve maviyi yansıtan ve kağıtlara yüklenen filament (iplik) örnekleri sergileniyor.
Sergide, el personeli tarafından yapılan 2, 3, 4, 5 ve 7. emisyon kümelerine ait sahte banknotlar ile kimyasal yöntemle elde edilen 5, 6 ve 7. emisyon kümelerine ait sahte banknotlar ile 1, 2, 7. emisyon kümelerine ait sahte banknotlar yer alıyor. Fotomekanik yöntemle yapılmış 3, 4, 5’inci banknotlar. 6. ve 7. emisyon kümelerindeki sahte banknotlardan bazı örnekler ise gerçek banknotların yanında yer alıyor. Ayrıca Çanakkale Savaşı sırasında “Muzaffer” adlı bir subayın yaptığı Türklerin ilk sahte parası da sergileniyor.
Sergide ayrıca 1932-1941 yılları arasında Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilen devlet iç borçlanma senetlerinin yanı sıra Haydarpaşa Limanı Anonim Şirketi ve Anadolu Demiryolu Anonim Şirketi hisse senetlerinden örnekler de yer alıyor. Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait altınların yanı sıra bazı yabancı ülkelerden gelen altınlar da stantta dikkat çeken modüller arasında yer alıyor.
Sergide devlet tahvili basımında kullanılan yepyeni taş baskılar ve tahvil klişeleri de dikkat çekiyor.
